'Make love, not war'. Met deze canon van Lorenz Maierhofer werd op woensdagavond 21 december een warm kerstconcert afgesloten in het Lokerse sport- en jeugdcomplex. Solidariteitskoor Weerbots uit Waasmunster en het Lokers Dichterscollectief smeedden de handen in elkaar voor een kerstconcert waarvan de opbrengst integraal naar de Warmste Week ging. Het laatste lied zongen ze niet alleen samen met het publiek maar ook met de zangers van het Lokers Oekraïens koor: een groep Oekraïense vluchtelingen die elkaar een hart onder de riem steken door samen te zingen.
Kantien Oekraïen
Wanneer de lichten doven komt een tiental zangers het podium op. Ze zijn gehuld in Oekraïense, nationale klederdracht en in hun midden prijkt een grote kerstster. Het publiek wordt omvergeblazen door het enthousiasme waarmee ze nationale liederen zingen. Dat is ook het opzet geweest van de oprichting van het koor, legt bezieler Danny Colman uit: 'Samen met een paar vrienden, die overigens ook allemaal werkzaam zijn of waren in de sociale sector, besloten we om Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Onze groep breidde uit naar 20 gastgezinnen, waarvan 16 mensen de stuurgroep ‘Kantien Oekraïen’ vormen. Om de vluchtelingen een sociaal netwerk te geven, organiseerde Kantien Oekraïen samenkomsten voor de gastgezinnen en hun gasten. Vooral het kippenfestijn was memorabel: op initiatief van een aantal gasten, begonnen de Oekraïeners in groep het ene volkslied na het andere te zingen. De koormicrobe had hen te pakken, en het was meteen duidelijk dat we hiermee verder moesten gaan.”
Lokers Oekraïens koor
De dirigente van dienst is Nataliia Shkolna. In juni vluchtte ze naar België vanuit Odessa, waar ze werkzaam was als koordirigente en operazangeres. Die activiteiten heeft ze abrupt moeten staken wegens de oorlog – het artistieke leven lag er van de ene dag op de andere volledig stil. Omdat muziek Nataliia’s lang leven is, haalt ze enorm veel voldoening uit het leiden van het vluchtelingenkoor: 'Na onze spontane zangstonde op het kippenfestijn hadden we het idee om Kantien Oekraïen en de gastgezinnen te bedanken met een koorconcert. Alleen was dat praktisch nog wel een uitdaging: hoe kon ik aan materiaal geraken, waar zouden we repeteren? Gelukkig zorgde Danny ervoor dat we konden rekenen op lokale steun. Daardoor hadden we al snel instrumenten en een repetitieruimte ter beschikking. Vervolgens begon ik andere Oekraïense vluchtelingen van wie ik wist dat ze naar België waren gevlucht op te trommelen om zich aan te sluiten bij ons koor.'
Eén van die nieuwe koorleden is Bogdana Tarasevjch. Ze is 26 jaar oud en vluchtte twee maanden na het uitbreken van de oorlog naar Wallonië. Daar woont ze nu nog steeds, maar voor de repetities en de concerten van het Lokers Oekraïens koor reist ze bijna wekelijks af naar Lokeren. 'Ik leerde Nataliia kennen tijdens een kerkdienst. Toen ze vertelde over het koor, heb ik me meteen aangesloten. In Oekraïene zelf zong ik niet echt, maar ik heb hier echt ontdekt hoe leuk ik het vind. Het is voor mij een manier om lotgenoten te ontmoeten, bij wie ik mijn hart kan luchten. Het doet deugd om op deze manier opnieuw een gemeenschap te vormen – het verhelpt de eenzaamheid die ik soms voel.' Op het einde van het concert zijn er bij Bogdana ook wat tranen op te merken: 'De muziek die we brengen ligt dicht bij mij, bij ons volk, en onze cultuur. Bovendien zijn de kerstdagen belangrijk voor ons – daarom staan we hier ook in nationale klederdracht en dragen we een kerstster', klinkt het.
Samenwerking Solidariteitskoor Weerbots
Een aantal weken voor hun concert bracht Kantien Oekraïen het Lokers Oekraïens koor in contact met Solidariteitskoor Weerbots, zodat zij hun concert konden aanvullen met ander lokaal talent. Zo konden de twee koren elkaar afwisselen en op het einde zelfs het podium delen. Voor Weerbots klonk deze samenwerking als muziek in de oren: 'Het woord solidariteit staat voor het zingen van liederen over heel de wereld, terwijl de ‘bots’ dan weer de echo symboliseert die we proberen te zijn voor mensen die geen stem hebben', legt zangeres Riet Lacres uit. 'In dat opzicht voelde de sfeer van het Lokers Oekraïens koor juist aan. Als solidariteitskoor zingen we over oorlog en de maatschappij, waardoor we proberen een klankbord te zijn voor wat deze vluchtelingen vandaag moeten meemaken', klinkt het.
De stemmen van de Oekraïense vluchtelingen werden wel gehoord die avond. Hun toewijding en enthousiasme voor hun volksliederen werkten aanstekelijk, en maakte de boodschap van de finale canon ‘Make Love not War’ des te sterker. 'Mijn wens voor 2023? Dat de oorlog in Oekraïene voorbij is', zucht Nataliia.
Eline Hadermann