Singing Brussels heet sinds dit seizoen Let's Zing Ensemble. En er is meer: Na jaren vol concerten en workshops, gooit Bozar nu een extra troef in het festival: tien nieuwe composities. We spraken met enkele spilfiguren in het project. Hidde van Schie is projectcoördinator, Maarten van Ingelgem superviseerde de diverse compositieopdrachten en Emily Allison zingt in het Brussel Vocal Project dat de composities inzong en de voorbereidende workshops zal leiden. Er wordt toegewerkt naar een groots toonmoment op 23 juni in Brussel, tijdens de dag van het Fête de la musique.
Singing Brussels bestaat 10 jaar en heeft in de afgelopen jaren veel verschillende vormen gekend waarbij het plezier van samen zingen centraal stond. Nu zetten jullie een nieuwe stap naar repertoirevernieuwing én verspreiding. Vertel.
Hidde van Schie: 'Singing Brussels was jarenlang het outreachproject koorzang van het muziekdepartement van Bozar. Je trof er koren in tal van maatschappelijke bewegingen, instellingen en religieuze huizen. Samenzang blijkt immers een goede manier om mensen samen te brengen en overstijgt maatschappelijke status en culturele achtergrond.
De vraag is echter: welk repertoire is geschikt om al die verschillende mensen te verbinden? Het antwoord op die vraag zochten we in eerste instantie in de stad Brussel zelf: Wat betekent het om in een multiculturele, hyperdiverse stad met elkaar samen te leven. Zo werd Let's Zing Ensemble geboren en trachten wij invulling te geven aan de betekenis van het woord ensemble in Let’s Zing Ensemble. Met dit nieuwe project geven we een impuls aan koorzang door nieuw toegankelijk repertoire te creëren dat mensen met verschillende zangniveaus en verschillende muzikale tradities uit Brussel kan representeren en verbinden.'
Hoe zijn jullie daarvoor te werk gegaan?
Hidde: 'Bozar vroeg tien muzikanten/componisten van verschillende origine en muzikale achtergrond uit en rond Brussel om elk een nieuw lied te schrijven voor de stad. Een lied dat een beeld kan geven van wat deze hedendaagse multiculturele samenleving in Brussel voor hen betekent. Ik raad je aan om onze repertoirepagina te bekijken. Alle componisten worden daar netjes voorgesteld in een videoportret. Je ontdekt een amalgaam van jazzmuzikanten, singer-songwriters, performers, artiesten uit de wereldmuziek en punk met roots uit diverse landen en stijlen. Erg interessant! Alle muziek is bovendien vrij downloadbaar en publiek domein. Iedereen die wil kan het downloaden en gebruiken. Zoals dat ook bij jullie met Koorklank het geval is.'
Hadden deze muzikanten een link met koormuziek?
Hidde Van Schie: 'De meeste componisten hadden wel ervaring met de stem, maar niet met het schrijven voor koor. Zo sloop een groot aandeel experiment in ons project, maar dat was ook een van de doelstellingen: bij een nieuwe generatie componisten de interesse voor het medium koor aanwakkeren en vice versa, een nieuwe generatie koorzangers boeien met nieuwe muziek uit diverse stijlen, vertaald naar koor. Het is ook mooi om te zien dat er artiesten zijn die op een totaal andere manier tot een muzikale uiting komen, en dat sommigen dat niet doen door noten op een papier te zetten.'
Zo'n diversiteit heeft begeleiding en muzikale supervisie nodig om het geheel werkbaar te maken en op te tekenen voor een waardevolle overdracht. Die supervisie werd in handen van Dirk Brossé en Maarten Van Ingelgem gelegd.
We spraken Maarten Van Ingelgem. Door zijn jarenlange ervaring als koorzanger, koordirigent en natuurlijk koorcomponist was hij de geknipte persoon voor die opdracht.'
Een interessante taak, Maarten!
Maarten Van Ingelgem: 'Absoluut! Het project is verfrissend. Vele muzikanten uit dit project hadden effectief weinig ervaring met het instrument koor, maar schrokken er niet voor terug er hun tanden in te zetten. Ervaren koorcomponisten kunnen in de val trappen zich te beperken tot wat ze kennen. Dat was hier duidelijk niet het geval, maar het impliceerde wel een zekere supervisie. Criteria als tessituur en stemvoering moeten met de nodige aandacht bekeken worden: onlogische sprongen wegwerken, toonaarden aanpassen, logica van de algehele structuur overzien. Zulke zaken ontsnappen aan je aandacht als je niet regelmatig voor koor schrijft. In dit geval voor amateurkoor, dat maakte de uitdaging nog groter. En daar voel ik mij als een vis in het water: ik werk voortdurend met amateurkoren, als dirigent en componist. Het was interessant en waardevol mijn expertise hiervoor te kunnen inzetten.'
Strict genomen hoor jij niet onder het label 'uit Brussel'.
Maarten Van Ingelgem: 'Inderdaad, ik woon niet in Brussel, hoewel Aalst natuurlijk niet ver is.'
Hidde Van Schie: 'De link met Brussel interpreteren we ook breed. Het gaat meer over het gevoel van diversiteit, dat zeker ook in andere steden en bij uitbreiding over het hele land ingang vindt. Brussel is er het symbool van en vormt het startpunt.'
Maarten Van Ingelgem: 'Evenzeer zijn er voor mij veel persoonlijke linken met Brussel: ik ben er regelmatig actief als zanger of dirigent en in dit project ook als componist. Naast de supervisietaak schreef ik het werkje Ma belle. Ik schreef - in tegenstelling tot de andere artiesten, mijn tekst niet zelf, maar deed beroep op Els Moors. Zij was tussen 2018 en 2020 dichter des vaderlands, woont en werkt in Brussel en vat de ziel van Brussel treffend samen in mijn compositie: huizen die praten / vol kieren en gaten / het dak en de straten / geen droom die hier kan gaan slapen.
Hidde Van Schie: 'De teksten zijn globaal genomen - net als de muziek - heel divers. In verschillende talen, Frans, Engels, Nederlands, met Afrikaanse of Arabische invloeden, regelmatig verwijzend naar Brussel, repetitief of net verhalend. Ze schrijven zich in in ieders traditie, maar klinken toch hedendaags. Ik zou bijna zeggen transcendent, maar niet religieus.'
Dat repertoire moet nu aan de man gebracht worden. Daarvoor werken jullie toe naar een groots toonmoment op 23 juni, de dag van het Fête de la musique.
Hidde Van Schie: 'Dat klopt. We zetten een reeks workshops op voor koren en individuele zangers. Tijdens iedere workshop oefenen we enkele nieuwe composities. De planning van de exacte nummers vind je op onze website. Er zijn er nu twee achter de rug en de opkomst is groot. Daarnaast zijn er ook heel wat koren die zelfstandig binnen hun koor aan het repertoire werken: Ma'chaka, Café Latte (VUB), De 2de Adem, Anaconda, Kubica, Sing Out Brussels, Shout at cancer, Singing Molenbeek, Patshiva Cie, Voices!, Ajisai, Crescendo collective, Karavana, Cassandra, Rayons de Soleil, Geroe zemoes. De lijst is lang én divers. De laatste repetities brengen we hen allemaal samen. We schatten dat er uiteindelijk ongeveer 500 mensen op het podium zullen staan.'
Brussels Vocal Project
Emily, jij zingt in Brussels Vocal Project, ook een actieve partner in dit project. Wat is jullie aandeel?
Emily Allison: 'Brussels Vocal Project is een groep met een aantal vaste leden, o.a. François Vaiana en Anu Junnonen die het geheel leiden, aangevuld met wisselende zangers al naar gelang het project. Voor Let's Zing Ensemble doken wij de studio in voor opname zodat deelnemers er thuis via mp3 mee aan de slag kunnen. Op de website vind je van alle nummers de partituur, een tutti-opname en een opname per stem. Zo heb je alle tools in handen om ook na de voorbereidende workshops zelfstandig verder te oefenen in functie van het toonmoment in de Henri Le Boeufzaal op 23 juni.
Met vier zangers uit het Brussels Vocal Project leiden we ook de workshops en de voorbereidingen tot aan het toonmoment, toevallig ook allemaal mensen met directie-ervaring. De eerste twee workshops waren spannend omdat we de samenstelling van de groep niet kenden. Een honderdtal mensen zou opdagen, een stevige groep dus. Gelukkig heb ik met Sing out Brussels, het koor dat ik dirigeer, ervaring met grote groepen. De stemverdeling was bij inschrijving niet duidelijk. Zoals steeds waren de tenoren en de bassen in de minderheid (lacht), maar het enthousiasme van de mensen is groot. Een deel van de deelnemers had het repertoire thuis ook al bekeken waardoor de workshops vlot vorderden.'
Welke stukken zullen ook na 23 juni ingang vinden in de koorwereld?
Emily Allison: 'Dat valt moeilijk te voorspellen. Het repertoire is sowieso eclectisch en interessant! Sommige stukken zien er moeilijk uit op papier, maar blijken auditief gemakkelijk aan te leren. Andere stukken zijn vocaal uitdagender en openen een totaal nieuwe muzikale wereld. Duik in het repertoire online, zou ik zeggen, of kom luisteren op 23 juni!'
Meer info
Brussels Vocal Project
Meer info via website Bozar
Link naar het repertoire
Foto's © Stefanie Marcus
