Oostendse koren voor Ensor24

75 jaar geleden overleed James Ensor. Een uitgelezen kans om een eerbetoon te brengen aan deze complexe persoonlijkheid en eigenzinnige Oostendenaar. In december 2023 startte in Oostende een breed stadsfestival en vanaf september 2024 vinden in Antwerpen, de stad met de grootste Ensorcollectie ter wereld, vier tentoonstellingen plaats in vier verschillende musea. In het kader van het Oostendse luik van het project organiseerde Wim Vanseveren, intendant van Ensor24, een oproep naar het cultureel veld om Ensor-gerelateerde projecten in te dienen.

Het gemengd koor Gaudia Canticorum nam het initiatief om samen met vocaal ensemble T.O.P.E. en koor Ier & Gunter een meerkorenproject in te dienen: Oostendse koren voor Ensor24 met als uitgangspunt: ‘Ensor zit, fluitspelend, op zijn dak en kijkt uit over Oostende (zie foto). Dirk Ooms, medebezieler van het project, is bijzonder fier dat het geselecteerde project volledig bedacht werd en uitgevoerd wordt door amateurs. Dat was een bewuste keuze! Dirk is een artistieke duizendpoot: hij dirigeert koor Ier & Gunter en strijkersensemble Concorda - het strijkersensemble dat de koren begeleidt – en schreef de muziek en de tekst voor enkele geprogrammeerde werken. We praten met hem over dit project.

Dirk Ooms: ‘Het project bestaat uit verschillende onderdelen met elk een eigen karakter en insteek. Op zaterdag 27 april in de namiddag treden Gaudia Canticorum o.l.v. Cathérine Mattys en vocaal ensemble T.O.P.E o.l.v. Svetlana Litvinova op in Mu.ZEE, met elk een eigen programma geïnspireerd door Ensor en/of Oostende. Wij met Ier & Gunter verzorgen een concertje in het prachtig gerenoveerde Ensorhuis.

Vervolgens stappen we om 19u van het Ensorhuis naar de St.-Jozefskerk. Deze ‘Stoet der Ensorianen’ bestaat uit de leden van de deelnemende koren die getooid zullen zijn met attributen die verwijzen naar het leven en werk van Ensor of naar mensen die geassocieerd kunnen worden met de meester. Ook James Ensor zelf, in de persoon van acteur Fré Mylle, zal aan de stoet deelnemen net zoals enkele leerlingen van Conservatorium aan Zee (CAZ). Vooraleer we de St.-Jozefskerk bereiken zal aan het James Ensor-monument in het Leopoldpark een blazersensemble ons opwachten om samen met het publiek De Torre van Oostende te zingen, een eenvoudig Oostends lied dat elke Oostendenaar kent’.
 

Dirk Ooms: ‘Het unieke aan het project is enerzijds de samenwerking tussen de drie koren en het strijkersensemble en anderzijds de compositieopdrachten die we hebben gegeven. Michaël Vancraeynest schreef muziek voor De Maîtresse van de zwarte Madame, op een tekst van Bruno Wyns. De Koning van het matriarchaat is een werk gecomponeerd door Thomas Smetryns waarbij hij zich baseerde op een tekst van Patrick Gyselen. Op mijn tekst Les dunes d’Ostende schreef Bart Van Kerchove de muziek. Bart en Thomas zijn leerkracht compositie in CAZ. Ikzelf tekende ook voor het titelwerk van de voorstelling, De daken van Oostende.’

Dirk schreef daarvoor zowel de muziek als de tekst en het werk wordt begeleid door strijkersensemble Concorda – met als solisten Margot Speckens (fluit) en Mieke Goetghebeur (zang) - door de drie koren samen als apotheose van het concert gezongen. Daarnaast krijgt elk koor de mogelijkheid tijdens het concert een eigen programma van een vijftiental minuten te zingen, waaronder telkens één van de andere compositieopdrachten.
 

Dirk Ooms: ‘Ter afwisseling van de koormuziek brengen de leerlingen woord van CAZ, voorbereid door Nancy Zwaenepoel, enkele scènes gebaseerd op De zeven hoofdzonden, een etsenreeks van Ensor. Naast Fré, de acteur die Ensor speelt, worden enkele andere personages vertolkt door koorzangers zoals bijvoorbeeld August, de knecht van Ensor, onder regie van de Fré en Carine Maeckelberghe. Concorda speelt Testerep en Rungholt, twee delen uit de Noordzeesuite van Land van Wynsberge. Het derde deel, Eidum, wordt ook samen met de drie koren uitgevoerd. Mieke Goetghebeur zingt onder begeleiding componist Bart Van Kerchove aan de piano, het lied Hareng Saur. Voor die tekst inspireerde ik me op het schilderij Squelettes se disputant un hareng-saur van Ensor. Misschien ook nog even vermelden dat in het begin van de concerten Het Lied van Lijn en Kleur, een contrafact op Het Land van Maas en Waal, als ‘warmmakertje’ voor het publiek wordt gebracht samen met het blazersensemble o.l.v. Hans Vanhauwaert.’

Ook voor dat werk schreef Dirk te tekst. De auteurs van de teksten voor de andere opdrachtwerken zijn mensen ‘uit eigen rangen’. Het mag duidelijk zijn dat de bedenkers van het project Oostendse Koren voor Ensor24 een afgewisseld totaalproject willen afleveren gebaseerd op het leven en werk van de gevierde Oostendse kunstenaar. Tegelijkertijd maken ze een mooi statement door doelbewust uitsluitend te kiezen voor amateurs.